زخم های فشاری یا زخم بستر؛ زخم های پوستی دردناکی هستند که براثر فشارهای مداوم بر روی بخشی از بدن و انسداد عروق خونی تغذیه کننده ناحیه ای از پوست ایجاد می شود.
قرمزی و تیرگی بخشی از پوست نخستین نشانه های زخم های فشاری است که با پیشرفت و وخامت این زخم ها تاول های پوستی تظاهر می کند و در نهایت به عفونت های زیربافتی، استخوانها و مفاصل منجر می شود.
فشار مداوم در کمتر از 2 ساعت پوست پاشنه را تخریب می کند که با تماس و اصطکاک به همراه رطوبت وضعیت بدتر می شود. در واقع پوست تخریب شده فقط بخش کوچکی از این ضایعه است(نوک کوه یخ)
زخم های فشاری در مراحل اولیه می تواند در منزل با کاهش میزان فشار وارده، تمیز نگه داشتن زخم ها و استفاده از پانسمانهای مناسب درمان کرد اما در مراحل شدیدتر ممکن است به درمانهای پزشکی تخصصی تری نظیر جراحی نیاز باشد البته می توان با مراقبت های ویژه ای از بروز زخم های فشاری در بخش تحتانی پشت و باتکس(سرین) و بر روی نواحی با برجستگی های استخوانی نظیر شانه، لگن، زانو، پاشنه، و آرنج جلوگیری کرد.
افرادی که به مدت طولانی بستری هستند یا ناگزیر از استفاده از صندلی چرخدار(ویلچر) برای مدت مدید هستند مستعد بروز زخم های فشاری هستند.
نکاتی درباره زخم های فشاری
۱- این زخم ها بر اثر فشار، اصطکاک و رطوبت ایجاد می شوند.
۲- افرادی که به مدت طولانی در بیمارستان بستری هستند مستعد ابتلا به زخم های فشاری هستند.
۳- افراد مبتلا به زخم های فشاری بیشتر در معرض خطر عفونت قرار دارند.
۴- میزان مرگ و میر در این افراد افزایش می یابد.
۵- هزینه های درمانی و مراقبتی هر فرد به بیش از 10 هزار دلار می رسد.
عوامل خطر برای زخم های فشاری
۱- سن
۲- بی تحرکی
۳- بی اختیاری ادرار
۴- سوء تغذیه و دهیدراتاسیون
۵- بیماری ها و اختلالاتی که بهبود را کندتر می کند
۶- بر اثر ابتلا فرد به بیماری ها و اختلالاتی نظیر دیوانگی، جنون یا اختلال حافظه ممکن است فرد ناراحتی و وضعیت نامناسب را درک نکند.
۷- معالجه موقتی و تسکینی
پیشگیری از بروز زخم ها فشاری
۱- نشانه های هشداری زخم های فشاری
۲- تغییر رنگ، پارگی یا تورم در پوست به ویژه در نواحی از بدن با استخوان های برجسته
۳- نشانه های عفونت، گرمی و تورم منطقه ضایعه و مشاهده چرک و عفونت
برای زخم هایی که وضعیتشان بدتر می شود یا هیچ نشانه هایی از بهبودی در آنها مشاهده نمی شود و حتی علایم عفونت تظاهر می کند باید به فکر مراقبت های حرفه ای و درمان های فوری بود.
۴ مرحله شدید زخم های فشاری
۱- قرمزی و تیرگی پوست که با وارد کردن فشار بر روی محل به رنگ سفید در می آید.
۲- پوست نواحی از بدن از بین می رود و به صورت خراشیدگی، تاول یا فرورفتگی های کم عمق تظاهر می کند.
۳- در مراحل پیشرفته تر ضایعه زخم فشاری به بافت های زیرین گسترش می یابد.
۴- پوست از دست رفته و ضایعه آن به عضله و استخوان هم نفوذ می کند.
چند پرسش
· چه عواملی سبب پیشرفت زخم های فشاری شده است؟
· آیا مشکل حرکتی؟ بی اختیاری ادرار؟ رژیم غذایی؟ بیماری و... علت آن بوده است؟
· چگونه باید عامل فشار، اصطکاک و رطوبت را از بین برد؟
· چه راهبردها و تکنیک هایی باید به کار برد تا مانع از دست رفتن پوست شد؟
· از چه خدمات در دسترسی باید برای کمک به شخص و مراقبت های پرستاری استفاده کرد؟
چند گام به پیش
۱- آشنایی با نشانه های هشداری برای زخم های فشاری و 4 مرحله بدتر شدن وضعیت زخم فشاری
۲- آموختن چگونگی پیشگیری از بروز زخم های فشاری و درمان آن
۳- هوشیار بودن پزشک و پرستار برای شناسایی زخم هایی بدون علایم بهبودی، رو به پیشرفت و بدتر شدن با نشانه های عفونت
۴- ارزیابی میزان خطر زخم های فشاری توسط پزشک خانواده، پرستار یا متخصص
ارزیابی خطر
۱- وضعیت سلامت عمومی
۲- وضعیت تغذیه
۳- میزان تحرک جسمانی
۴- بی اختیاری ادرار
۵- وجود بیماری
۶- وضعیت معالجه و مداوا
۷- میزان سطح واقعی زخم
۸- تاریخچه ای از وجود زخم بستر پیشین
۹- ارتباط با مشاغل مرتبط با سلامت که به بیمار وضعیت های ویژه و کمک کننده ای را می دهند به طور مثال؛
· در مشکلات حرکتی: فیزیوتراپیست ها یا کار درمانگرها
· در مشکلات تغذیه ای: متخصص تغذیه
· در بی اختیاری ادرار: اورولوژیست ها
· در طب جایگزین: داروسازها
· تماس با نمایندگی های پرستاری و مراقبت در منزل
· یادگرفتن راهبردهای مراقبتی و درمانی در منزل برای جلوگیری، مدیریت و معالجه زخم فشاری
· آموختن درباره وسایل مفید مصرفی ویژه زخم های فشاری
راهبردهای درمانی- مراقبتی در منزل
۱- روزانه پوست را برای یافتن نشانه هایی از زخم با دقت وارسی کنید.
۲- مراقب نواحی از بدن که مستعد ابتلا به زخم ها براثر فشار، اصطکاک، مالش و رطوبت هستند باشید.
۳- از مشاغل بهداشتی و سلامت، نحوه و چگونگی تمیز کردن، پوشش و بانداژ زخم های فشاری را بپرسید.
۴- چنانچه متوجه نخستین علایم و نشانه های عفونت شدید سریعاً موضوع را به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.
۵- وسایل مفید برای درمان زخم های فشاری را بشناسید.
۶- ضمن رعایت رژیم غذایی متعادل میزان پروتئین مصرفی را برای سالم نگه داشتن بافت سالم افزایش دهید.
مدیریت زخم
۱- زخم های فشاری را به کمک محلول سالین یا سایر محلول های تمیز کننده تمیز نگهدارید.
۲- بافت ها و پوست های مرده که براثر زخم فشاری ایجاد شده را بردارید.
۳- زخم را با بانداژ و پوشش مرطوب و نگهدارنده زخم فشاری در عین حال با بافت های خشک اطراف نگهدارید.
چند نکته
۱- تمیز نگه داشتن پوست با آب گرم و ایجاد حداقل ا صطکاک و استفاده از محلول های شست و شو دهند.
۲- از وارد کردن فشار مستقیم به نواحی از بدن با استخوان برجسته نظیر آرنج و لگن خودداری کنید.
۳- از بالش ها و پدهای حمایت کننده در نواحی چون بازو، ران و مناطق آسیب پذیر استفاده کنید.
۴- وضعیت افراد بستری را هر 2 ساعت یک بار تغییر دهید و از ایجاد خراش بپرهیزید.
۵- وضعیت افراد ویلچری را هر ساعت تغییر دهید.
۶- از وسایل مدیریتی مناسب برای کاهش در معرض قرار گرفتن پوست با رطوبت استفاده کنید.
۷- از پوشش های حمایتی نظیر کوسن و پوشش های لایی دار استفاده کنید که البته مراقب باشید این وسایل منبعی برای وارد کردن فشار نباشند.
۸- نواحی استخوانی بدن و زخم های فشاری را ماساژ ندهید.
وسایل مفید برای زخم های فشاری
لوازم و وسایل مفید برای زخم های فشاری را می توانید از بیمارستان ها، داروخانه ها و تجهیزات پزشکی تهیه کرد.
محلول ها و مرطوب کننده ها
استفاده از محلول های خاص برای زخم های فشاری
وسایل نگهدارنده
بالشها
کوسن های هوا/ بالش ها
بانداژها و پدهای کفی(فوم دار)
حمایت کننده های لایی دار
تخت های ویژه
وسایل مراقبت از زخم
محلول های سالین
تجهیزات شست وشودهنده
پانسمان ها
بانداژها
علت چیست؟
........::: مدیریت وبلاگ :::........