بيماري ديابت يك بيماري مزمن است و بيمار مبتلا به ديابت بايد بداند كه تا پايان عمر ‌بايد اين بيماري را تحمل و با آن مبارزه كند.

كنترل ديابت و حفظ قندخون در محدوده ايده‌آل در طولاني‌مدت مشكلي است كه گاه ناممكن به نظر مي‌رسد. تنها راه رسيدن به اين هدف همكاري و فعاليت همه‌جانبه تيم پزشكي شامل پزشك خانواده يا عمومي، فوق‌تخصص غدد يا متخصص داخلي، پرستار آموزش‌ديده در زمينه ديابت و خود بيمار است. جالب اين كه همه ديابت‌شناسان معتقد هستند كه نقش خود بيمار در اين تيم از همه مهم‌تر است. البته همكاري صحيح بيمار نيازمند شرايط خاصي است كه شناخت صحيح او از بيماري ديابت و دانستن علل افزايش و كاهش قندخون از مهم‌ترين آنهاست.

او بايد بداند كه با خوردن غذاهاي نشاسته‌اي، قندخونش بالا مي‌رود در حالي كه غذاهاي پروتئيني كمتر قند را بالا مي‌برند. هرگونه فعاليت ورزشي قندخون را پايين مي‌آورد. همين‌طور استرس، هيجان، ناراحتي و ترس باعث افزايش قندخون مي‌شود، در حالي كه خوردن غذاهاي فيبردار به‌دليل كندكردن جريان حركت غذا در روده‌ها باعث كم‌شدن قندخون مي‌شود.

در كنار كسب اين آگاهي‌ها، چك‌كردن قندخون به صورت مرتب از راه‌هاي رسيدن به سطح ايده‌آل قند است. از آنجا كه تست آزمايشگاهي قندخون را نمي‌توان هر روز يا هر هفته انجام داد، دستگاه گلوكومتر كه با يك قطره‌خون مي‌تواند قند را چك كند، در حال حاضر راه استاندارد كنترل مداوم قندخون در منزل و در بخش‌هاي بستري است. متاسفانه با ورود انواع دستگاه‌هاي بي‌كيفيت و پراشتباه در حال حاضر اعتماد عمومي به گلوكومتري كاهش يافته است، ولي بايد دانست كه با استفاده از يك‌دستگاه خوب و دقيق مي‌توان با اطمينان قند را به طور مستمر كنترل كرد. علاوه بر خود دستگاه نكات ديگري نيز وجود دارد كه با رعايت آنها مي‌توان قندخون را به درستي بررسي كرد. در زير به چند مورد از آنها اشاره مي‌شود.

1ـ شستن و خشك‌كردن دست‌ها قبل از تست ضروري است، زيرا هرگونه آلودگي انگشت مي‌تواند باعث اشتباه دستگاه شود.

2ـ حتما بايد تاريخ مصرف نوار را نگاه كنيم.

3ـ نبايد انگشت را براي جمع‌شدن خون فشار داد، زيرا اين‌كار قندخون را تغيير مي‌دهد. به جاي آن بايد انگشتان را يكي دو دقيقه آويزان نگه داشت تا خون به آرامي در آنها جمع شود.

4ـ برخلاف تصور نبايد از وسط انگشت خون گرفت، بلكه سوزن را بايد به كناره‌ها وارد كرد.

البته موارد زيادي در اين زمينه وجود دارد كه پزشك معالج ‌بايد آنها را به بيمار گوشزد كند. از نكات ديگري كه در مورد چك قندخون در منزل اهميت دارد اين است كه بيمار بايد در ساعات و حالات مختلف قند را كنترل كند، به عنوان مثال صبح ناشتا، قبل از ناهار، قبل از شام و دو ساعت بعد از هر يك از وعده‌هاي غذايي و نيز قبل از خوابيدن و در ساعت سه بامداد مي‌تواند قند را كنترل كند و به صورت چرخشي زمان چك قند در روزهاي مختلف را تغيير‌ دهد.

دكتر رضا كريمي / فوق تخصص بيماري‌هاي غدد